Tiroidit Nedir?

Tiroidit Nedir?

Tiroidit nedir? tiroid bezinin iltihabına verilen genel bir isimdir. Tiroiditler çeşitli şekillerde ortaya çıkan bir grup  bozukluğu içerir. Örneğin Hashimoto tiroiditi A.B.D.’de hipotiroidinin en sık nedenidir. Geçici tirotoksikoz (kanda yüksek düzeyde tiroid hormonu olması) ve sonrasında geçici hipotiroidiye neden olan postpartum tiroidit doğumdan sonra gelişebilen tiroid bozukluklarının sık bir nedenidir. Suabakut tiroidit tiroid ağrısının temel nedenlerinden biridir. Tiroidit interferon ve amiodaron gibi ilaç kullanan hastalarda da görülebilmektedir.

Tiroiditin Klinik Belirtileri Nelerdir?

Tiroidite özgü belirti yoktur. Eğer tiroidit kandaki tiroid hormon düzeylerinde düşüşe yol açan, yavaş ve kronik tiroid hücre hasarına neden oluyorsa hasta hipotiroidi belirtilerini gösterir. Yorgunluk, kilo alımı, kabızlık, kuru cilt, depresyon ve zayıf egzersiz toleransı hipotiroidinin tipik semptomlarıdır. Hashimoto tiroiditli hastalarda bu durum söz konusudur. Eğer tiroidit hızla tiroid hücre hasarına neden olursa, bezde depo edilmiş olan tiroid hormonları kana karışır ve kanda tiroid hormon düzeyi artar. Bu hastalarda hipertiroidizme benzer tirotoksikoz belirtileri ortaya çıkar. Anksiyete, uykusuzluk, çarpıntı (kalp hızında artma), yorgunluk, kilo kaybı ve huzursuzluk bu belirtilerdendir. Bu durum subakut, ağrısız ve doğum sonrası tiroiditlerin toksik döneminde görülür. Tirotoksikoz ve hipertiroidi belirtileri artmış kan tiroid hormonu düzeylerine bağlıdır, ancak tirotoksikozda bezde aslında aşırı aktivite yoktur. Subakut, ağrısız ve doğum sonrası tiroiditte tiroid bezinde tiroid hormonları tükenir ve iltihabın seyri kanda tiroid hormon düzeylerinin düşüşü ve hipotiroidi belirtilerinin gelişmesi yönünde ilerler. Subakut tiroiditli hastalarda tiroid bezinde ağrı olabilir.

Tiroidit Nedenleri Nelerdir?

Tiroidit, tiroid hücrelerinde iltihap ve hasara neden olan tiroid bezine bir saldırı sonucu meydana gelir. Çoğu tiroidit türüne tiroid bezine saldıran antikorlar neden olur. Tiroidit sıklıkla, juvenil diabestes mellitus ve romatoid artrit gibi otoimmun bir hastalıktır. Ailesel geçiş eğilimi olmasına karşın, neden belirli insanların tiroid antikorları ürettiği bilinmemektedir. Tiroidit virüs veya bakteri gibi etkenlerle gelişn enfeksiyon nedeniyle de meydana gelebilmektedir. Enfeksiyonlar da antikorlar gibi bezde iltihaba yol açarlar. Son olarak; amiodaron ve interferon gibi ilaçlar da tiroid hücrelerine hasar vererek tiroidite neden olabilirler.

Tiroiditte Klinik Gidişat Nasıldır?

Tiroiditin gidişati tiroiditin türüne bağlıdır.

Hashimoto tiroiditi – Hastalar genellikle hipotiroidizmle karşımıza gelirler ve bu tablo kalıcıdır.

Ağrısız ve postpartum (doğum sonrası) tiroiditi –  Bunlar benzer bozukluklardır ve tirotoksitozu takip eden hipotiroidi şeklinde aynı genel klinik gidişata sahiptirler. Aralarındaki tek gerçek fark postpartum tiroiditin doğum sonrası meydana gelmesi, ağrısız tiroiditin ise erkeklerde ve kadınlarda gebelikle ilişkisiz olarak meydana gelmesidir. Tüm hastaların her iki dönemi de geçirdiklerine dair kanıt yoktur; hastaların yaklaşık1/3’ü her iki dönemi de geçirirken, hastaların 1/3’ü yalnızca tirotoksikoz veya hipotiroidi dönemine sahiptir. Tirotoksik dönem 1-3 ay sürer ve yorgunluk, kilo kaybı, çarpıntı, anksiyete, uykusuzluk ve huzursuzluk belirtileriyle karakterizedir. Hipotiroidi dönemi tipik olarak tirotoksik dönemden 1-3 ay sonra gelişir ve 9-12 ay sürebilir. Yorgunluk, kilo alımı, kabızlık, kuru deri, depresyon ve zayıf egzersiz toleransı tipik belirtileridir. Çoğu hastada (%80), belirtilerin başlangıcından 12-18 ay sonra tiroid fonksiyonları normale dönmektedir.

Subakut tiroidit – Subakut tiroidit ağrısız ve postpartum tiroidit ile aynı klinik gidişata sahiptir, ancak sıklıkla tiroid ağrısı eşlik eder. Subakut tiroiditli hastalarda, tiroid ağrısı sıklıkla tirotoksikoz dönemiyle aynı süreçte meydana gelir (1-3 ay). Ancak tiroid ağrısı olan her hastada mutlaka tirotoksikoz beklenmez. Ağrısız ve postpartum tiroiditte de belirtildiği üzere, çoğu hastada (%95) tiroid bozukluğu 12-18 ayda düzelir. Suabakut tiroiditte nüks nadirdir.

İlaca ve radyasyona bağlı tiroidit – Bu bozukluklarda hem tirotoksikoz hem hipotiroidi görülebilir.

Tirotoksikoz genellikle kısa sürer. İlaca bağlı hipotiroidi sıklıkla ilacın kesilmesiyle iyileşirken, radyasyona bağlı hipotiroidi genellikle kalıcıdır.

Akut/enfeksiyöz tiroidit – Tiroid ağrısı, sistemik hastalık, tiroidin ağrısız büyümesi ve hipotiroidi gibi belirtiler görülebilir. Enfeksiyon iyileştiğinde genellikle bu belirtiler de ortadan kalkar.

Tiroidit Tipleri Nelerdir?

Aşağıdaki tabloda belirtildiği gibi, birçok tiroidit tipi vardır:

Tiroidit Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi tiroiditin tipine ve klinik özelliklere göre değişmektedir.

Tirotoksikoz – Titreme, tremor ve çarpıntı şikayetlerinin azaltılmasında beta blokerler yardımcı olabilir. Belirtiler geriledikçe, tirotoksikoz geçici bir dönem olduğundan tedavi azaltılarak kesilir. Tiroid aşırı aktif olmadığından, tiroiditlerin hiçbir tipinde tirotoksikoz fazında anti tiroid ilaçlar kullanılmaz.

Hipotiroidi – Hashimoto tiroiditine bağlı hipotiroidide tedavi tiroid hormon replasmanı ile başlatılmaktadır. Semptomatik (belirti veren) hipotiroidi dönemi olan subakut, ağrısız ve postpartum tiroiditlerde de tiroid hormon tedavisi kullanılmaktadır. Bu bozukluklarda, hipotiroidi hafifse ve hastada belirtiler gözlenmiyor ya da az gözleniyorsa tedavi gerekli olmayabilir. Eğer subakut, ağrısız ve postpartum tiroiditlerde tiroid hormon tedavisi başlandıysa, tedavi yaklaşık 6-12 ay sürdürülmeli ve daha sonra kalıcı olarak gerekip gerekmeyeceğini anlayabilmek için kesilmelidir. Tiroid ağrısı – Subakut tiroidit ilişkili ağrı genellikle aspirin, ibuprofen gibi hafif anti-inflamatuar ilaçlarla kontrol altına alınabilmektedir. Nadiren ağrı şiddetli olup prednizon ile steroid tedavisi gerektirebilir.

Tablo

Prof. Dr. Serkan Teksöz
Tiroidit Uzmanı