Postpartum Tiroidit Nedir?
Tiroidit, tiroid bezinin iltihabına verilen genel bir isimdir; böylece postpartum tiroidit, kadınlarda doğum yaptıktan sonra görülen tiroidittir. Tiroidit hem tirotoksikoza (yüksek kan tiroid hormon düzeyleri) hem de hipotiroidiye (düşük kan tiroid hormon düzeyleri) yol açabilir. Postpartum tiroiditte öncelikle tirotoksikoz meydana gelir ve bunu hipotiroidi takip eder.
Postpartum Tiroidit Nedir?
Tam nedeni bilinmemekle beraber, Hashimoto tiroiditine benzer şekilde otoimmun bir hastalık olduğuna inanılmaktadır. Hatta, patolojik incelemelerde bu iki durum birbirinden ayırt edilememektedir. Hashimoto tiroiditinde olduğu gibi, postpartum tiroidit de anti-tiroid antikorların (anti-tiroid peroksidaz, anti-tiroglobulin) gelişimiyle ilişkilidir. Anti-tiroid antikorları pozitif olan kadınlarda, postpartum tiroidit gelişme riski antikorları pozitif olmayan kadınlara göre daha yüksektir. Postpartum tiroidit gelişen kadınlarda, altta yatan ve belirti vermeyen bir otoimmun tiroidit olduğuna ve doğum sonrası dönemde bağışıklık sistemindeki dalgalanmalara bağlı olarak bu durumun alevlendiğine inanılmaktadır.
Postpartum Tiroiditin Sıklığı Nedir?
A.B.D.’de postpartum tiroidit kadınların %5-10’unda görülmektedir. Belirli yüksek riskli toplumlarda sıklık artabilmektedir.
Postpartum tiroidit gelişimi açısından kimler risk altındadır?
- Otoimmun bozuklukları olan (tip 1 veya erken başlangıçlı Diabetes Mellitus)
- Pozitif anti-tiroid antikorları olan (risk, antikor düzeyleri ile orantılıdır; antikorlar ne kadar yüksekse risk o kadar fazladır)
- Geçirilmiş tiroid bozukluğu
- Geçirilmiş postpartum tiroidit (kadınların %20’sinde gelecek gebeliklerde tiroidit gelişecektir)
- Ailede tiroid bozukluğu öyküsü
Tanı:
Postpartum Tiroiditin Klinik Seyri Nasıldır?
Postpartum tiroiditin klasik tanımlaması, tirotoksikoz ve ardından gelişen hipotiroidiyi içermektedir. Her kadında her iki döneme ait bulgular görülmeyebilmektedir; yaklaşık 1/3 kadında her iki dönem de gözlenir, 1/3 kadında ise yalnızca tirotoksikoz veya hipotiroidi dönemi gözlenir. Tirotoksikoz dönemi, doğumdan 1-4 ay sonra meydana gelir ve huzursuzluk, uykusuzluk, çarpıntı (yüksek kalp atım hızı), halsizlik, kilo kaybı ve irritabilite gibi belirtileri içermektedir. Bu belirtiler, doğum sonrası dönem ve yeni bir bebek sahibi olmanın stresine atfedildiğinden dolayı, postpartum tiroiditin tirotoksikoz dönemi sıklıkla atlanır. Kadınların, tipik olarak doğumdan 4-8 ay sonra meydana gelen ve 9-12 ay sürebilen hipotiroidi fazında başvurmaları çok daha sıktır. Tipik belirtiler şunlardır: halsizlik, kilo alımı, kabızlık, kuru cilt, depresyon ve düşük egzersiz toleransıdır. Çoğu kadında tiroid fonksiyonları, belirtilerin başlangıcından itibaren 12-18 ay içinde, normale dönecektir. Ancak hipotiroidi dönemine giren hastaların %20’sinde kalıcı hipotiroidi gelişecektir.
Tedavi:
Postpartum Tiroidit Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi, tiroiditin hangi dönemde olduğuna ve belirtilerin derecesine bağlı olarak değişmektedir. Tirotoksikoz dönemindeki kadınlar, çarpıntı ve titremelerin azaltılması için beta blokerlerle tedavi edilebilir. Tirotoksikoz geçici olduğundan belirtiler düzeldikçe, ilaçlar da kesilir. Tirod bezi aşırı aktif olmadığından, tirotoksikoz döneminde anti-tiroid ilaçlar kullanılmaz.
Hipotiroidi dönemi sıklıkla tiroid hormon replasmanıyla tedavi edilmektedir. Hipotiroidi hafifse ve hastada belirti yok veya çok az varsa, tedavi gerekmeyebilir. Tiroid hormon tedavisi başlandıysa, tedavinin yaklaşık 6-12 ay sürdürülmesi ve daha sonra kesilerek sürekli tiroid hormon tedavisi gerekip gerekmeyeceğine bakılmalıdır. Postpartum tiroidit sonrası hastaların %80’i normal tiroid fonksiyonlarına kavuştuğundan ve kronik tedaviye ihtiyaç duymayacağından, tiroid hormon tedavisinin kesilmeye çalışılması her zaman önemlidir.
Prof. Dr. Serkan Teksöz
Tiroid Uzmanı