Hiperparatiroidizm Tanı ve Tedavisi
Hiperparatiroidizm tanısı ve tedavisi; Paratiroidler endokrin sistemin bezleri oldukları için, bu bezlerdeki hastalıkları hormon üretimlerinin uygunluğunu ölçerek tanıyabiliriz.
Hiperparatiroidizm Tanısı
Normal şartlarda, normal bir paratiroid hormonu seviyesi normal bir kalsiyum seviyesi ile birliktedir. Yine normal şartlarda, düşük bir kalsiyum seviyesi yüksek paratiroid hormonu seviyesi ile; yüksek bir kalsiyum seviyesi düşük bir paratiroid hormonu seviyesi ile birliktedir. Bunlar, paratiroid bezlerinin kalsiyumu normal dar bir aralıkta düzenlemek amacıyla kandaki kalsiyum miktarına uygun olarak yanıt verme şekilleridir.
Hiperparatiroidizm tanısı paratiroid bezleri uygunsuz miktarda paratiroid hormonu üreterek artmış serum kalsiyumuna yol açacağı için nispeten kolaydır. Bu düz ve basit bir şekilde ölçülebilir.
Hiperparatiroidizmi doğrulamanın bir yolu da 24 saatlik idrarda kalsiyum seviyelerini ölçmektir. Böbrekler normal olarak çalışıyorsa, vücut kalsiyumundan kurtulmak üzere fazla kalsiyumun çoğunluğunu süzecektir ve bu idrarda anormal derecede yüksek kalsiyum seviyelerine neden olacaktır.
Ancak idrarda kalsiyumu ölçmek, paratiroid aktivitesinin indirekt bir ölçümüdür ve sadece %25-40 oranında isabetlidir. Primer hiperparatiroidizmi tanımanın en isabetli ve tanımlayıcı yolu artmış kalsiyum seviyeleriyle birlikte artmış paratiroid hormonu seviyesinin gösterilmesidir.
Primer Hiperparatiroidizm İçin Tedavi Yöntemleri
Primer hiperparatiroidizm hastaları için elverişli olan 2 yöntemden biri hiçbir şey yapmamak, diğeri de hastalıklı paratiroid bezini(veya sık görülmese de, birden fazla paratiroid bezini) cerrahi olarak çıkarmaktır. Bazı doktorlar ılımlı formda hiperparatiroidizmi olan hastalarına operasyon önermezler.
Bu yönetim şeklinin temeli çoğunlukla geçmişte uygulanan standart paratiroid ameliyatının genel anestezi gerektirmesi ve büyük bir operasyon olmasıydı. Ancak bilmek gerekir ki paratiroid hastalığı ilerleyebilir. Kendiliğinden iyileşmez. Unutmayın, hastalık paratiroid bezlerinin birinden kaynaklanan bir tümöre bağlıdır. Beklemek, sadece tümörün biraz daha büyümesine yardımcı olacaktır.
Aynı zamanda yaşınız da ameliyattan vazgeçmeniz için bir sebep olmamalıdır. Yeni minimal girişimsel paratiroidektomi teknikleri her yaştan hastalara uygulanmıştır. Bu işlem lokal anestezi kullanılarak yapılır ve hastalar saatler içinde evlerine gönderilebilir.
Ameliyat Yerine Osteoporoz İlaçları Kullanılabilir mi ?
Bazı doktorlar hastayı ameliyata yönlendirmektense kemik kalsiyumunu artırmak için osteoporoz ilaçları kullanmaya başlamışlardır. Osteoporoz ilaçları aşırı aktif paratiroid bezinin çıkarılmasının yerini tutmaz. Bu ilaçlar aşırı üretilen paratiroid hormonundan farklı bir mekanizma yoluyla çalışmaktadır.
Tehdit eden paratiroid bezi çıkarıldıktan sonra, osteoporoz ilaçları paratiroid hormonunun uzaklaştırdığı kalsiyumu yerine koymak ve kemik yoğunluğunu yeniden sağlamak konusunda rol oynayabilir. Bir çok doktor belgelenmiş kemik yoğunluğu kaybı olan hastalarında aşırı aktif paratiroidin çıkarıldığı başarılı bir operasyondan sonra bu stratejiyi kullanmaktadır. Ancak, bu ilaçlar hali hazırda bulunan esas problemin, ki bu genelde paratiroid bez tümörüdür, ortaya çıkarılmasının yerini tutması için kullanılmamalıdır.
Özet olarak osteoporoz ilaçları hiperparatiroidizmli hastalarda işe yaramaz. Kemikler ve osteoporoz kötüleşmeye devam eder. Bu ilaçlar paratiroid tümörlü hastalarda tümör çıkarılmadığı sürece işe yaramayacaktır.
Prof. Dr. Serkan Teksöz
Hiperparatiroidizm Uzmanı